Podophyllum en Dysosma collectie bij OpdeHaar opentuin |
Op deze pagina over podophyllum en dysosma bij OpdeHaar vindt u informatie over:
Introductie |
Podophyllums zijn decoratieve bladplanten voor schaduwrijke plekken, liefst met een vochtige bodem, en zijn daardoor perfect voor een bostuin. Samen met een verrassend aantal andere bosplanten, zijn ze bij de familie Berberidaceae ingedeeld maar een meer gericht overzicht voor podophyllums zelf krijgt u bij https://nl.wikipedia.org/wiki/Podophyllum. Gedetailleerde informatie over de verschillende soorten is volop aanwezig op Internet en daarom zal ik mij tot eigen ervaringen en recente ontwikkelingen beperken.
Podophyllum peltatum en Podophyllum hexandrum |
P. peltatum komt in het oosten van de V.S. tot in Canada voor en is bij de meeste tuincentra te verkrijgen. Over de jaren, het breidt zich uit van een ondergrondse rhizoom, is makkelijk te vermeerderen en is verder vrijwel onverwoestbaar mits er voldoende vocht en lichte schaduw aanwezig zijn. Bloemen in mei zijn wit en rode vruchten komen later in het jaar – beiden onder de bladderen. Er zijn rapporten van een plant met roze bloemen (P. peltatum var deamii ) maar verder is er vrijwel geen variatie in de soort. Niets is minder waar voor de Aziatische variant ofwel P. hexandrum dat ook makkelijk bij ons te verkrijgen is. Deze plant komt in natuur voor in een gebied dat strekt vanaf zuid – oost Afghanistan, rondom de heuvelen aan de randen van de Himalaya gebergte tot in China. Opvallend zijn de uiterst, met zwart gevlekte, decoratieve bladderen en er kan wel opvallende verschillen hierin voorkomen; daarnaast, zijn er bloemkleuren vanaf wit tot rood en eindelijk opvallend rode zaaddozen. In mijn ervaring is een plek in de tuin met wat beschutting het beste (naast een oude boom stam of in de luwte van een heester) want te veel late vorsten kunnen P.hexandrum ernstig verzwakken – althans in mijn ervaring.
Naast P.hexandrum zijn er een aantal andere heel opvallende Aziatische Podophyllum soorten die je bij sommige kwekerijen/specialisten weleens aantreft en tegen een hogere prijs! Daarbij komt u nog steeds de wat oudere namen van Dysosma en heel soms Sinopodophyllum tegen maar eigenlijk is alles nu Podophyllum. Vooral P. veitchii (synoniem is P.delavayi) en P. difforme komt u hier in Nederland tegen en bij ons trekken de hele getekende bladderen van P.veitchii altijd commentaar en verbaasde aandacht.
Toch zijn deze heel decoratieve Aziaten niet krachtige planten zoals de Amerikaanse P.peltatum en de betrekkelijk hoge prijzen geven aan dat vermeerderen geen makkelijke klus is.
Podophyllum Spotty Dotty |
Vooral Amerikaanse planten kwekers hebben zich hier hun deskundigheid op losgelaten en het resultaat begint u bij verschillende kwekerijen te zien in de vorm van de onvergetelijke naam van P. “Spotty Dotty”. Foto’s zijn hierbij en de geheimen van deze hybride zijn in het Amerikaanse octrooi PP17361 onthuld. Naast de vanzelfsprekend decoratieve bladderen is het van commercieel belang dat vermeerderen met behoudt van alle decoratieve eigenschappen d.m.v. weefselkweek mogelijk is en daarom kunt u deze uitzonderlijke plant vanaf ongeveer 5 Euro aantreffen. Zijn zaad ouder is/was een complex hybride vanuit Japan en stuifmeel kwam van een geselecteerde vorm van P.delavayi. Enkele jaren geleden heeft Hans Kramer van Kwekerij De Hessenhof mij met een exemplaar geconfronteerd met de gevreesde vraag “Ken je deze?”. Dat het een podophyllum was heb ik probleemloos gezien maar toen ik zei dat “Het moet van de V.S. afkomstig zijn” kreeg ik een knikje en het commentaar dat “Je kent hem dan” te horen. Neen maar zo een benaming zou alleen een Amerikaan kunnen bedenken!! Maar, u moet toegeven dat het uiterst commercieel knap is – de naam vergeet je nooit! Ik kocht 3 planten en ze hebben over 3 jaren een opvallend leuke pol gevormd. Toen ‘swinters kreeg ik uitzonderlijk hoge waterstanden vanwege een geblokkeerde afwateringssloot. In de lente bleek dat het hele middenstuk van de pol weg was. Ik dacht dat de rhizomes verrot waren maar toen verschenen er tientallen kleine “Spotty Dotty“-achtige plantjes. Deze heb ik uitgegraven en in verschillende plekken uitgeplant en ze doen het allemaal heel goed en trekken feilloos commentaar van tuinbezoekers. De plant is net zo probleemloos als P. peltatum en waarschijnlijk makkelijk van wortelstek (?)
Podophyllum Versipelle |
P. Versipelle (Dysosma Versipellis) is ook bekend als Voetblad van wegen zijn groot leerachtig blad waaronder in het voorjaar rode bloemkelken verschijnen en later in het jaar grote vruchten. Het is afkomstig uit China. Versipelle betekent wisselend van vorm. Het wordt inderdaad eerste zeshoekig en later een stervorm. Het wordt ongeveer 80 cm hoog en doet het zeer goed in de schaduw/ halfschaduw in humeuze, goed doorlatende maar vochthoudende grond.
Podophyllum “Kaleidoscope” |
Om het verhaal goed af te ronden moet ik erbij vertellen dat er nog een Amerikaanse hybride in de handel is onder de naam P. “Kaleidoscope” en dat wordt ook door een octrooi beschermd – PP14460. Terwijl “Kaleidoscope” bestaat wat langer dan “Spotty Dotty” komt u het minder vaak tegen bij ons. Toen ik voor het eerst jonge planten zag vond ik hun sierwaarde duidelijk minder dan die van “Spotty Dotty” en, bovendien, was er voor mogelijk winter gevoeglijkheid gewaarschuwd- ik liet ze links liggen. Sindsdien heb ik wel meerdere keren lofliederen over de uitmuntende sierwaarde van “Kaleidoscope” gelezen en gaat u foto’s op Internet zoeken dan zijn er inderdaad schitterende exemplaren te zien – ook planten die beduidend minder zijn. Of er gewoon veel meer variatie in de hybride is of factoren zoals leeftijd en staanplaats een grotere rol spelen, weet ik niet maar gaat u zelf maar kijken. Vanuit de vakliteratuur zie ik dat er blijken heel aantrekkelijke jonge planten te zijn en inmiddels heb ik planten van de Kleine Plantage kunnen krijgen om zelf te beoordelen. Vanuit de literatuur is het duidelijk dat kwekers in de V.S. bezig met decoratieve podophyllums zijn geweest en er is een hele leuke Engelstalige uiteenzetting hierover van Dan Heims. Zijn opmerkingen over winter hardheid zijn ook heel nuttig.
