Op deze pagina over Chloranthus, is er informatie over:

• Chloranthus afkomstig uit Azië
• Chloranthus fortunei “Domino” of Chloranthus sessilifolius “Domino”
• Kweken van Zaden
• Steken
• Chloranthus identiteit
• Samenvatting

Chloranthus zijn bosplanten afkomstig van oostelijk Azië en Japan waar ze goed bekend zijn; hier in het westen kom je ze nog zelden tegen. Ik heb nog niets substantieel op het Internet over het gebruik van Chloranthus als tuinplant kunnen vinden met uitzondering van een artikel in het Engels door Tony Avent van de befaamde Plant Delights kwekerij in de VS. (Zijn beschrijving kunt u in het Engels lezen.) Kort samengevat, Hr Avent vertelt dat er zijn rondom 17 soorten Chloranthus en dat ze bloeien in de lente op stengels van tussen ongeveer 30 tot 90 cm lang met geurende, witte bloemen met een vorm dat doet men aan een klein Callistemon (Lampenpoetser) denken.

De planten zijn ook in China als smaaktoevoegingen voor thee in gebruik. Bovendien behoren ze tot de vroegst bekende bloeiende oerplanten – een feit waarmee je kunt de buren gaan imponeren! In de tuin geven ze de voorkeur aan een plek die niet uitdroogt, in lichte schaduw en zijn, althans ook in mijn ervaring, verder niet moeilijk. Voor een wat dieper botanische inzicht raad ik u aan om in de “Flora of China” op Internet te gaan kijken.

Wij zijn planten voor het eerst tegen gekomen in de Engelse kwekerij “Cotswold Garden Flowers” enkele jaren geleden waar de bijna pikzwarte bladderen hebben ons gedwongen om te gaan kijken wat voor een plant daar stond. Volgens etiket ging het om Chloranthus fortunei “Domino” maar sindsdien geloven wij dat de plant is eigenlijk C. sessilifolius “Domino” want de bladderen hebben nagenoeg geen stelen. De foto toont onze plant aan en, vooral in de lente krijgt het aandacht en spontane opmerkingen van bezoekers waaronder heel vaak verzoeken om waar planten te koop zijn.

Terwijl ik heb begrepen dat Chloranthus fortunei vol zon in de rotstuin in de Engelse Wisley Garden staat (zelf nog niet gezien), kan ik wel meedelen dat onze plant in lichte schaduw laat goed weten als het wat aan de droge kant komt te staan. “Domino” is een selectie met bijzondere donker bladkleur in de lente maar dit gaat toch langzaam naar donker groen bij het naderen van de zomer.

Wij hebben veel zaad in september kunnen oogsten en dit is bij ons vers gezaaid en partijen zijn aan twee bevriende kwekers gegeven – nu zitten wij af te wachten! In Augustus 2015 heb ik vragen over de beschikbaarheid van Chloranthus hier in Nederland gesteld. Ik heb C.fortunei stekken bij De Kleine Plantage gekregen en C.oldhamii bij Tuingoed Foltz; deze laatste plant is afkomstig van een Taiwan verzameling dat wordt door de Britse echtpaar Bleddyn en Sue Wynn-Jones van Kwekerij Crug Farm in Wales gedaan. (Berichten vanuit kwekers in Engeland wekken het indruk op dat vermeerderen door splitsing van de plant riscant is en, daardoor en met alleen 1 volwassen plant, heb ik dat nog niet geprobeerd en uitsluitend zaad gezaaid.)

Zoals met vele dingen in het leven, op het punt dat ik begon te denken dat Chloranthus tot een toekomst van onbekendheid in het westen was gedoomd, kwam ik Kwaliteits Planten tegen waar u kunt schitterende planten waaronder Chloranthus via mailorder krijgen. Ik heb gelijk 15 planten besteld en kreeg ze eind Augustus 2015 binnen; begin oktober waren ze zo fors gegroeid dat ik heb ze opgepot en ze overwinteren nu in de kas. Als ze iets op mijn “Domino” gaan lijken dan hebben wij nog een waardevolle “nieuwe” tuinplant in ons midden zeker gezien het feit dat er was verteld dat ze zijn d.m.v. weefselkweek vermeerdert. De saga zet zich voort!

Chloranthus multistachys Chloranthus sessilifolius Domino Chloranthus fortunei Chloranthus fortunei Chloranthus sessilifolius Domino Chloranthus sessilifolius Domino

Juni 2016 breekt aan en wij kunnen het relaas over het vermeerderen van chloranthus gaan voortzetten. Laten wij met zaad beginnen. Medio september 2015 heb ik een rijke oogst van mijn “Domino” plant gekregen. Zaad is heel makkelijk te behandelen en is licht groen in kleur vers van de plant maar verkleurt naar zwart over 2 a 3 dagen. Ik heb een partij zo vers op het oppervlak van zaadcompost gezaaid en met 1mm compost heel licht afgedekt. Overige zaad heb ik 3x in een kom water gespoeld (een kleinmazige zeef helpt erbij) en vervolgens over twee zaadbakken verdeeld, verder zoals voor ongewassen zaad. De ene ging naast de bak ongewassen zaad in een kas, in daglicht, terwijl de tweede partij bracht eerst 6 weken bij 4⁰ C in de koelkast door en ging dan ook de kas in. Alhoewel de kas onverwarmd is, was de temperatuur slechts over een korte tijd een paar keren beneden het vriespunt.

Rondom medio maart zijn beide gewassen bakjes zaad voor vrijwel 100% omhoog gekomen terwijl de ontkieming van de ongewassen partij zaad was zo goed als 0% – ik heb het inmiddels gewoon weggegooid.  Je mag concluderen dat Chloranthus sessilifolius zelf-vruchtbaar is en dat zaad is misschien met een laag kiemremmer bedekt dat door water kan worden verwijderd. Een speciaal koudbehandeling lijkt niet nodig om de kiemkracht van de zaad te helpen maar alle partijen zaad zijn door een, hetzij milde winter, gegaan en daarom zijn harde conclusies hierover niet mogelijk te trekken. Zodra zaailingen voldoende groot waren ( vroeg april) zijn ze op gepot en ze groeien tot nu toe gewoon rustig door. Het is te vroeg om te beoordelen juist hoeveel van het aantrekkelijke extra donker verkleuring van de moeder “Domino” plant door de zaailingen is geërfd maar het is duidelijk aanwezig. 

Om de kleur van “Domino” te handhaven moet men een kloon van de moeder plant gaan creëren. Het verscheuren van een plant schijnt een te hoog risico van overlijden van moeder en kinderen met zich mee te nemen (Bob Brown, Kwekerij Cotswold Garden Flowers) en daarom ben ik stekken gaan proberen. In april toen scheuten rondom 15 cm boven de grond waren en kleine bladderen er waren, heb ik scheuten bij de vleesachtige wortel afgestoken – ik moest wel aan aspergesteken gaan denken! De stammen waren allemaal in een pot compost gedaan en met een plastic zak afgedekt om de vochtigheidsgraad hoog te houden. Om de 3 dagen of zo laat men alles even luchten om het risico van verrotting te minimaliseren en, na ongeveer 3 weken, bleven de stekken goed stevig staan als teken dat hun wortelgestel voldoende aanwezig is om het zakje weg te laten. Zodra tekenen van groei aanwezig zijn zal ik de stekken elk een eigen pot geven maar ik heb momenteel dat “Domino” neemt rustig de tijd om te groeien in contrast met recente planten introducties zoals Begonia grandis en Impatiens omeiana die bijna zichtbaar gaan ontwikkelen.

Reeds eerder heb ik iets verteld over mijn pogingen om chloranthus soorten bij kwekers te vinden en het krijgen van 3 stekken onder de naam van Chloranthus fortunei bij Kwekerij de Kleine Plantage in Eenrum. Deze planten hebben niet veel tijdens 2015 gegroeid en ik heb ze in een verwarmde kas in potten door de winter gehouden ( temperatuur minstens 5^o Celsius). Bladderen zijn pas in februari afgevallen en, kort daarna, kwamen er meerdere wat donker gekleurde stammen vanuit de grond te voorschijn. Toen heb ik de planten in nieuwe potten gedaan. Een andere bron van Chloranthus fortunei was Kwaliteitsplanten.nl en deze planten vanuit weefselkweek leken veel krachtiger te groeien. Ze hebben ook hun winter in onze verwarmde kas en hebben ook hun bladderen verloren. Momenteel maken ze grote groene bladderen dat wijken duidelijk af ook in vorm van de planten van De Kleine Plantage zoals heel goed op de foto is te zien.

Bladderen van de Kleine Plantage zijn en gekleurd en hebben geen bladsteel met een rustige groei – dat zijn kenmerken van Chloranthus sessilifolius. Planten van Kwaliteitsplanten zijn vermoedelijk Chloranthus fortunei en kenmerken kloppen aardig met wat er in “Flora of China“ staat.

Samenvattend, de sierwaarde van Chloranthus sessilifolius is duidelijk verhoogd door een contrast tussen de donker gekleurde blad/stam en de witte bloemen en deze wordt sterker in selecties zoals “Domino“. De soort komt heel makkelijk vanuit vers, gewassen zaad maar de snelheid waarmee en zaad en stekken tot goede planten ontwikkelen lijkt niet hoog! De sierwaarde en verder ontwikkeling van Chloranthus fortunei wordt verder uitgeprobeerd en verder rapportage komt over enkele maanden.